Cập nhật thay đổi quan trọng trong chương trình định cư Canada – Express Entry áp dụng vào 19.11.2016
Theo CICnews.com: Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC) ra thông báo về một số thay đổi trong cách tính điểm hệ thống Express Entry. Đây là một bước quan trọng đầu tiên của Đảng thắng cử trong nỗ lực cải thiện hệ thống định cư của Canada cũng như tạo điều kiện cho những công dân quốc tế đang du học và làm việc tại Canada. Những sinh viên và professionals này là nhóm được hưởng lợi lớn nhất từ những thay đổi sẽ chính thức được áp dụng vào ngày 19.11.2016.
Bài viết sau đây tổng kết lại các thay đổi của IRCC đồng thời có kèm các phân tích chuyên môn về tác động cũng như ảnh hưởng của những thay đổi này đến những nhóm đối tượng liên quan.
A. Tóm tắt những thay đổi quan trọng nhất được thể hiện ở các điểm sau:
1. Việc làm: Job offers hợp lệ sẽ có thể giúp tăng thêm cơ hội với những trường hợp không có LMIA, tăng 50 hoặc 200 điểm.
2. Học tập tại Canada: Bằng cấp tại Canada sẽ có điểm cao hơn bằng cấp tương đương ngoài Canada 15 hoặc 30 điểm.
3. Thời gian chuẩn bị và nộp hồ sơ: tăng từ 60 ngày lên 90 ngày
4. Phạm vị áp dụng: Thay đổi áp dụng cho cách tính điểm trong hệ thống Express Entry và ảnh hưởng đến các chính sách xin định cư Canada theo chương trình Express Entry, bao gồm:
– Federal Skilled Worker Class
– Federal Skilled Trades Class
– Canadian Experience Class
Note: Các chương trình xin định cư của tỉnh bang (PNP) của Canada hầu hết không theo Express Entry của Federal và không bị ảnh hưởng trực tiếp từ những thay đổi này cho đến khi có thông báo cập nhật.
B. Phân tích sâu về các tác động của sự thay đổi của Express Entry:
B.0. Nhóm đối tượng ảnh hưởng:
a) Nhóm sinh viên và professionals đã và đang học tập và làm việc tại Canada:
Đây là nhóm đối tượng được hưởng lợi lớn nhất từ những thay đổi này. Tuy nhiên, trong nhóm này chia thành các nhóm nhỏ có lợi ích ở mức độ khác nhau:
– Nhóm skill level O (SL.O): Nhóm professionals đang làm việc cấp bậc quản lí cấp cao tại Canada;
– Nhóm skill level A (SL.A): Nhóm sinh viên tốt nghiệp đại học (3-4 năm), thạc sĩ (1-2 năm), tiến sĩ (4-5 năm) thường đào tạo tại trường đại học; Ngoài ra có bao gồm nhóm sinh viên cao đẳng hệ 3 năm (advanced diploma).
– Nhóm skill level B (SL.B): Nhóm sinh viên tốt nghiệp cao đẳng (2 năm) hoặc chứng chỉ postgrad (8-12-20 tháng).
Ba nhóm trên vốn trước đây không được ưu tiên so với người học và làm việc ngoài Canada thì theo sự thay đổi vào 19.11.2016 sẽ được cộng thêm điểm và tăng độ mạnh hồ sơ lên rất đáng kể.
b) Nhóm những người học tập và/hoặc có kinh nghiệm làm việc từ các nước ngoài Canada như Việt Nam, Mỹ, EU, Úc,…
Với thay đổi và cách tính điểm mới từ 19.11.2016, người xin định cư vào Canada từ ngoài Canada sẽ khó khăn hơn vì một số lớn hồ sơ của sinh viên và professionals trong Canada mạnh lên đáng kể.
B.1. Điểm cộng từ việc làm tại Canada:
Cách tính điểm trong hệ thống Express Entry áp dụng trong thời gian 01.01.2015 – 19.11.2016, kinh nghiệm làm việc tại Canada được cộng khoảng 13-25-50 điểm khi kết hợp yếu tố ngoại ngữ CLB level 7 hoặc 9.
Trước 01.2015 ở thời điểm hệ thống Express Entry bắt đầu được áp dụng, sinh viên học tại Canada rất thuận lợi xin định cư lại Canada theo chương trình Canadian Experience Class (CEC). Tuy nhiên, sau 01.2015 khi hệ thống Express Entry được triển khai, khả năng sinh viên quốc tế xin định cư thành công qua hệ thống CEC giảm xuống đáng kể vì yêu cầu của hệ thống Express Entry (áp dụng từ 01.01.2015 đến 19.11.2016) yêu cầu job offer thoả điều kiện +600 điểm cần có Labor Market Impact Assessment (LMIA) vốn là một thủ tục rất khó xin được khi công ty phải chứng minh với cơ quan Employment and Social Development Canada (ESDC) không thể tuyển được người Canada cho vị trí công việc trước khi có thể tuyển người nước ngoài. Nếu không có LMIA và không được +600 điểm số điều của hầu hết sinh viên tốt nghiệp tại Canada không đủ để xin theo diện CEC.
Nói cách khác, chỉ có những sinh viên tuổi dưới 29, tốt nghiệp đại học tại Canada, có tối thiểu 2-3 năm kinh nghiệm làm việc tại Canada sau khi tốt nghiệp và đạt tối đa điểm IELTS mới có cơ hội đủ điểm để xin định cư theo Express Entry + CEC trong hệ thống Express Entry áp dụng từ 0.1.01.2015 đến 19.11.2916. Khi thoả các điều kiện như vậy mới đạt khoảng 480 điểm. Cùng lúc đó, trong các lần rút thăm của CIC từ 05.2016 – 11.2016, đa số trường hợp yêu cầu trên 480 điểm và hai lần trong khoảng 472-475 điểm. Do vậy, đa số sinh viên học tại Canada chuyển hướng từ CEC sang xin định cư theo các chương trình PNP của tỉnh mình theo học và các chương trình này cũng có điều chỉnh và gia tăng.
Những sinh viên có chuyên ngành thuộc nhóm có nhu cầu cao và thiếu hụt nhân sự người Canada thì có cơ hội xin được LMIA giúp họ được 600 điểm và thừa điểm để xin định cư vào Canada theo hệ thống EE cũ. Tuy nhiên số này rất ít.
Theo những thay đổi sắp áp dụng vào 19.11.2016, những công dân quốc tế tại Canada có việc làm vốn không/khó xin được LMIA (tức không được hưởng 600 điểm) thì vẫn được hưởng lợi khi được cộng thêm 50 hoặc 200 điểm tuỳ cấp bậc công việc.
Đầu tiên, những người xin được việc ở vị trí quản lí cấp cao (NOC level OO) sẽ được cộng 200 điểm. Công việc cấp bậc quản lí cấp cao này khó khả thi cho nhóm sinh viên mới tốt nghiệp cao đẳng, đại học vì thường yêu cầu không chỉ bằng cấp cao, chứng chỉ nghề nghiệp mà còn nhiều kinh nghiệm làm việc, nhất là kinh nghiệm tại Canada.
Do đó, nhóm có khả năng đạt được 200 điểm này là nhóm professionals thuộc nhóm skill level O (SL.O) đã xin được Work Permit vào Canada làm việc ở vị trí quản lí cấp cao sau khi có nhiều kinh nghiệm ở nước ngoài. Cũng cần chú ý thêm rằng đa số trường hợp người đã vào Canada làm việc được dưới Work Permit đều đã phải xin được LMIA để xin Work Permit hoặc theo một số ngoại lệ miễn LMIA không phổ biến về ngành nghề, hoặc trong một số thoả thuận đặc biệt của Canada (Ví dụ: NAFTA).
Ngoài ra cũng có một số trường hợp sinh viên đã có nhiều năm kinh nghiệm từ ngoài Canada đi học nâng cao Master và xin được việc làm cấp quản lí cao cấp ngay khi tốt nghiệp.
Kế tiếp, số đông du học sinh tốt nghiệp tại Canada và được Post Graduation Work Permit (PGWP) để đi làm lên đến 3 năm tại Canada. Nhiều sinh viên không thể xin được việc làm có LMIA-supported vì công việc không thuộc dạng thiếu hụt nhân sự. Đây cũng đồng thời là lượng lớn sinh viên du học tại Canada. Những sinh viên này từ 19.11.2016 nếu có thể xin được việc làm hợp lệ, dù không có LMIA, vẫn có thể được cộng thêm 50 điểm.
Cuối cùng, điểm có thể được cộng thêm với một thiểu số người có job dưới các dạng thoả thuận đặc biệt như NAFTA hoặc Intra-company transfer. Tuy nhiên trường hợp này rất nhỏ và không phổ biến với người Việt.
B.2. Điểm cộng từ việc học tại Canada:
Cách tính điểm trong hệ thống Express Entry áp dụng trong thời gian 01.01.2015 – 19.11.2016 không có sự ưu tiên dành cho người học trong Canada. Tuy nhiên, theo cách tính điểm mới trong hệ thống Express Entry áp dụng từ 19.11.2016, người tốt nghiệp tại Canada sẽ được cộng thêm điểm so với bằng cấp cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ tương đương ở ngoài Canada.
Theo phân nhóm đã mô tả ở trên. Hai nhóm có liên quan và hưởng lợi lớn nhất trong vấn đề này là:
– Nhóm skill level A (SL.A): Người tốt nghiệp bậc đại học, thạc sĩ, hoặc tiến sĩ tại Canada sẽ được cộng thêm 30 điểm. Nói cách khác, người tốt nghiệp đại học tại Canada sẽ được cao hơn 30 điểm so với một người tương tự tốt nghiệp đại học ngoài Canada (VN, US, UK,EU,…).
– Nhóm skill level B (SL.B): Người tốt nghiệp cao đẳng hoặc chứng chỉ postgrad tại Canada sẽ được cộng thêm 15 điểm.
Chú ý: Vẫn có sự chênh lệch riêng về điểm tính giữa các chương trình học: Bậc cao đẳng 2 năm (diploma): 98 điểm so với bậc đại học hoặc cao đẳng 3 năm (advanced diploma): 120 điểm; thạc sĩ: 135 điểm.
Ví dụ: tính điểm theo trình độ (với người độc thân)
– Người tốt nghiệp cao đẳng (2 năm) ngoài Canada: 98 điểm
– Người tốt nghiệp cao đẳng (2 năm) trong Canada: 98 + 15 = 113 điểm
– Người tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng 3 năm ngoài Canada: 120 điểm
– Người tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng 3 năm trong Canada: 120 + 30 = 150 điểm
– Người tốt nghiệp thạc sĩ ngoài Canada: 135 điểm
– Người tốt nghiệp thạc sĩ trong Canada: 135 + 30 = 165 điểm
Nếu đánh giá sâu hơn vào tác động của hai nhóm này, những sinh viên nhóm skill level A sẽ có lợi rất lớn còn nhóm skill level B chỉ có lợi gián tiếp. Nguyên nhân là nhóm sinh viên quốc tế nhóm skill level A, tức tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng tối thiểu 3 năm và thạc sĩ , là rất lớn trong khi quota của chương trình Express Entry + CEC/FSW có giới hạn. Như vậy có khả năng cùng là người xin được việc làm, quota của chương trình Express Entry + CEC sẽ bị lấp đầy bởi các sinh viên nhóm skill level A, không đến lượt các sinh viên nhóm skill level B.
Ví dụ: Quota năm 2017 cho chương trình Express Entry + CEC/FSW/FST: 71,700 (official data) trong đó riêng của CEC khoảng 23,000 (2015 data) khi mà số sinh viên quốc tế nhóm skill level A: 117,000. Như vậy chỉ cần một phần của nhóm này có việc làm để được cộng 30 điểm thì chênh lệch 37 điểm (đại học so với cao đẳng) hoặc 52 điểm (thạc sĩ so với cao đẳng) của các sinh viên nhóm này đã chiếm hết chỗ của sinh viên nhóm skill level B.
Dù sao việc sinh viên quốc tế vốn khó khả thi xin định cư theo CEC trong thời gian 01.01.2015 – 19.11.2016 giờ lại mở rộng ra và chiếm phần lớn trong chương trình Express Entry + CEC sẽ giảm áp lức quá quota ở các chương trình định cư của tỉnh bang và những người điểm thấp hơn không đủ vượt qua CEC sẽ vẫn được hưởng lợi gián tiếp từ việc này khi các chương trình PNP của tỉnh bang vừa tăng quota vừa giảm số lượng hồ sơ nộp vào.
B.3. Thời gian chuẩn bị hồ sơ:
Thay đổi về thời gian không ảnh hưởng đến độ mạnh hồ sơ của sinh viên trong hoặc ngoài Canada mà giúp những người có đủ điểm và nhận được invitation có thêm thời gian chuẩn bị và nộp hồ sơ. Thời gian này tăng từ 60 ngày lên 90 ngày.
KẾT LUẬN
Sự thay đổi trong cách tính điểm của hệ thống Express Entry được áp dụng vào 19.11.2016 sẽ gia tăng đáng kể khả năng xin định cư cho những bạn du học và làm việc tại Canada và giảm cơ hội của những bạn xin định cư từ ngoài Canada. Nhóm được hưởng lợi lớn nhất là những người làm việc cấp quản lí bậc cao hoặc những sinh viên học các bậc học cao, bậc học càng cao càng có chênh lệch điểm lớn so với các bậc học thấp hơn và thuận lợi hơn khi xin định cư theo Express Entry. Việc cộng điểm cho loại hình việc làm không có LMIA gỡ bỏ rào cản pháp lí rất lớn cho sinh viên quốc tế tại Canada và làm hồ sơ của những sinh viên này mạnh vượt trội so với người từ ngoài Canada. Cùng với sự tăng quota từ 47,800 lên 51,000 của các chương trình PNP, nhiều sinh viên quốc tế sẽ có thể quay lại xin định cư thông qua chương trình Express Entry + CEC ước lượng quota khoảng 23,000. Như vậy cơ hội xin định cư thành công của sinh viên tăng gần 50% so với thời gian từ 01.01.2015 – 19.11.2016.
#Viet Professionals in Canada
